Andrzej Saramonowicz – twórca kinowych hitów: „Lejdis” i „Testosteronu”, postanowił sprawdzić swe umiejętności na polu prozatorskim. Efekt? Popliteratura, do przełknięcia w jeden wieczór, nie powodująca skutków ubocznych.
Po sukcesie swoich filmów Saramonowicz został uznany za specjalistę od komedii. Udało mu się bowiem coś, co przez wiele lat było nieosiągalne dla innych rodzimych twórców gatunku. Połączył rozrywkę na dobrym poziomie z sukcesem frekwencyjnym, a niektóre dialogi z wyżej wymienionych tytułów weszły do codziennego języka. Kolejne filmy nie powtórzyły sukcesu pierwszych, w temacie filmowym nastała cisza, ale życie jak wiadomo nie znosi próżni. Saramonowicz zmienił więc branżę i stworzył „Chłopców” – powieść, będącą niejako przedłużeniem filmowych dokonań. Autor w dalszym ciągu porusza się bowiem, w znanym sobie i rozpracowanym wcześniej obszarze komedii obyczajowo – erotycznej.
Główny bohater Jakub Solański jest uznanym neurochirurgiem, świeżo upieczonym rozwodnikiem w średnim wieku, a co najważniejsze ojcem 11 – letniego Mateusza. W ramach korzystania z odzyskanej wolności stary Solański zostaje seksoholikiem. Nieszczęśliwym zbiegiem okoliczności obiektami jego zainteresowania są przede wszystkim matki szkolnych kolegów Matiego. Temu ostatniemu nie przysparza to oczywiście popularności w towarzystwie i nie ułatwia zbudowania na nowo relacji z ojcem.
Narracje ojca i syna w powieści prowadzone są równolegle. W rolę nad wiek dojrzałego, świadomego i odpowiedzialnego wcielony został jedenastolatek, który obserwuje, surowo ocenia i błyskotliwie komentuje poczynania ojca. Mateusz chciałby w dalszym ciągu widzieć w tacie bohatera z niedawnego dzieciństwa, jego zachowanie sprawia jednak, że staje się antywzorcem, nie dającym poczucia bezpieczeństwa. Solański senior chciałby być z kolei lepszym rodzicem, skupienie na sobie, niefrasobliwość i spłycone postrzeganie rzeczywistości uniemożliwiają mu jednak zrozumienie syna.
„Chłopcy” poruszają kilka wydawałoby się poważnych tematów. Wśród nich: syndrom Piotrusia Pana, kwestia losu powtórzonego, poszukiwania własnej tożsamości i osamotnienia w świecie pełnym możliwości wyboru. Całość utrzymana jest jednak w mocno komediowej, groteskowej konwencji, co spłyca refleksje, czyniąc je banalnymi i trywialnymi. Wrażenie śmieszności nie mija nawet po nagłym zwrocie akcji i zmianie tonu.
Mocną stroną powieści niewątpliwie jest język i żartobliwość. Saramonowicz jedynie potwierdza, że pisanie zabawnych dialogów wciąż jest jego specjalnością. Mnóstwo tu błyskotliwych bon motów, złotych myśli, łatwo wpadających w ucho. Niekiedy okazuje się, że to, co dobrze brzmi na ekranie, na papierze kompletnie „nie żre”, zdarzają się więc tzw. suchary i żarty zupełnie nietrafione. Drażni również przesadna ilość wulgaryzmów. Ten nadmiar sprawia, że lektura staje się męcząca. Trudno wytłumaczyć go stylem autora, czy konwencją tekstu.
Debiut literacki Saramonowicza nie ma ambicji bycia wielką literaturą. Autor stworzył tekst czysto rozrywkowy, ku uciesze mas, obliczony na sukces sprzedażowy. W tej kategorii jest to bardzo dobra propozycja, czyta się szybko, nie wywołuje większych zgrzytów, pozwala na reset umysłu np. podczas urlopu. Ci, którzy lubią literaturę przez duże L, „Chłopców” potraktują raczej jako kolejny przykład nie wartej uwagi książkowej konfekcji, której mnóstwo na rynku.
Ocena: 6/10
A.Saramonowicz, „Chłopcy”, Wydawnictwo Wielka Litera 2015.*Książkę zrecenzowałam dzięki uprzejmości Wydawnictwa Wielka Litera http://www.wielkalitera.pl/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz